Bạn có từng nghe thấy thuật ngữ “lấy góc vuông” hay “giác móng” trong xây nhà bao giờ chưa? Hai khái niệm này trên thực tế có cùng một ý nghĩa, đều chỉ một khâu vô cùng quan trọng trong xây dựng. Với dân trong ngành thì hẳn nó không còn xa lạ, tuy nhiên vẫn có khá nhiều người thắc mắc cách lấy góc vuông ra sao, giác móng nhà thế nào để đảm bảo yếu tố kỹ thuật?
Trước khi đi tìm hiểu cách lấy góc vuông, chúng ta cần phải hiểu lấy góc vuông trong xây dựng là gì? Vai trò của nó như thế nào?
Lấy góc vuông còn có nhiều tên gọi khác như đo góc vuông, hoặc giác móng nhà (thường được sử dụng nhiều hơn ở miền Bắc). Đây là việc định vị các góc của ngôi nhà bằng các giải pháp kỹ thuật (thủ công hoặc bằng các loại máy móc…).
Vậy việc lấy góc vuông này có thực sự cần thiết khi xây nhà không? Thực tế đã cho thấy, việc xác định được chính xác một góc 90 độ trong các dự án xây dựng không những cần thiết mà còn là một khâu vô cùng quan trọng.
Trước hết về mặt thẩm mỹ, biết cách lấy góc vuông đúng kỹ thuật thì sẽ giúp ngôi nhà trở nên vuông vắn, việc định vị các trục nhà, tim cọc, tim móng cũng từ đó trở nên dễ dàng và chuẩn xác hơn, tổng thể không những đảm bảo tính mỹ thuật mà còn đảm bảo sự bền vững, chắc chắn hơn cho cả công trình.
Nếu gặp sai sót trong cách lấy góc vuông có thể dẫn đến nhiều hệ lụy mà bạn chưa nghĩ đến. Giác móng nhà không chuẩn sẽ khiến ngôi nhà trở nên méo mó, không còn vuông vắn, thậm chí có thể trông giống hình bình hành hoặc những hình khác…Khi đó kéo theo những thay đổi của mọi thứ trong nhà vị dụ như gạch lát sàn nhà, sàn nhà vệ sinh cũng phải cắt chéo theo; giường, kệ, tủ cũng không thể kê vuông vức sát với tường (vì các góc của các loại đồ vật này đều là góc vuông).
Như vậy, nếu lấy góc vuông không chuẩn ngay từ đầu sẽ kéo theo những hệ lụy đi theo cả cuộc đời. Chính vì vai trò quan trọng như vậy nên luôn cần hết sức cẩn thận khi lấy góc vuông. Vậy cách lấy góc vuông thế nào mới đảm bảo kỹ thuật, chúng ta sẽ tìm hiểu ngay trong phần dưới đây.
Nếu không có máy móc hiện đại, cần phải chuẩn bị những vật dụng sau:
Đây đều là các dụng cụ đơn giản và có thể dễ dàng tìm thấy ở bất cứ công trình xây dựng nào.
Ta nên lựa chọn góc vuông nhất của ô đất xây dựng để đặt làm góc khởi đầu giác móng.
Quan sát trong hình vẽ trên đây, giả sử điểm D là góc của ô đất xây dựng và góc này là vuông nhất. Giả sử bạn muốn góc nhà của mình cách góc ô đất theo 2 phương với khoảng cách lần lượt là 925mm và 665mm, khi đó ta sẽ xác định được điểm A là góc nhà.
Dùng búa đóng 1 cọc tại điểm A. Buộc dây dù hoặc cước vào đầu cọc, quay 2 cung tròn: 1 cung 4m và 1 cung 3m. Xác định điểm C bởi cung tròn 4m (AC = 4m) sao cho điểm C cách mép tường rào một khoảng bằng 665mm.
Tiếp tục đóng cọc tại điểm C, buộc dây vào đầu cọ và quay 1 cung tròn 5m. Trên đường thẳng cách mép tường rào 1 khoảng = 925mm, ta xác định được điểm B chính là giao điểm của cung tròn tâm C bán kính 5m và cung tròn tâm A bán kình 3m khi nãy.
Lúc này, tam giác ABC hình thành với AB = 3m, AC = 4m, BC = 5m và ta có thể chắc chắn rằng tam giác này vuông tại A. Cách lấy góc vuông này chính là áp dụng theo định lý Pytago trong toán học với nguyên tắc: Trong một tam giác vuông, bình phương cạnh huyền luôn bằng tổng bình phương của 2 cạnh góc vuông; hoặc ngược lại nếu tam giác nào thỏa mãn điều kiện trên thì chắc chắn tam giác đó là tam giác vuông.
Từ đó theo các cạnh AB, AC ta lần lượt xác định được các trục của ngôi nhà. Lưu ý rằng kích thước 2 trục phải đúng theo bản vẽ.
Trên thực tế, từ định lý Pytago ta có rất nhiều con số khác nhau để xác định các cạnh AB, AC, BC. Tỷ lệ 3-4-5 là con số dễ nhớ nhất, song người ta cũng thường hay sử dụng tỉ lệ 6-8-10(m) hoặc các con số khác lớn hơn thì độ chính xác sẽ cao hơn, miễn là các con số được chọn đảm bảo được đúng định lý Pytago nói trên.
Các khoảng cách 925mm hay 665mm cũng chỉ là ví dụ minh họa. Giả sử chúng là x và y (mm) thì bạn chỉ cần đảm bảo điểm C cách mép nhà một khoảng cách bằng y và điểm B cách mép nhà một khoảng bằng x là được.
Dưới đây là hình minh họa trong trường hợp dùng tỉ lệ 6-8-10 với các khoảng cách x và y:
Từ cách lấy góc vuông, sau khi xác định xong các trục, ta tiến hành xác định tim móng và tim cột.
Cách lấy góc vuông thủ công thường được áp dụng tại các công trình dân dụng với diện tích không quá lớn, còn đối với các dự án lớn thì thường phải có đội ngũ chuyên trắc đạc cũng như sử dụng các loại máy móc điện tử để đo.
Cách lấy góc vuông bằng máy thường được tiến hành theo các bước sau:
Bước 1: Tiến hành giao mặt bằng giữa các bên (thiết kế, giám sát, chủ đầu tư)
Bước 2: Từ mốc gốc chuyền thêm một vài mốc thứ cấp thuận lợi cho đo đạc và bảo vệ mốc
Bước 3: Dùng máy chuyền các địa điểm định vị trục, các điểm này phải cách trục 5-10m để không bị mất khi đào đất và trong quá trình vận chuyển tập kết vật tư.
Bước 4: Khi đào đất thì chỉ nên giác móng sơ bộ bằng cách rải vôi để máy đào. Sau khi đổ bê tông lót xong thì mới dùng máy định vị lại, bật mực lên bê tông lót trước khi đặt thép.
Áp dụng cho những công trình bạn đã biết mốc chuẩn A, góc hướng, góc phương vị và độ dài; các bước định vị công trình sẽ được tiến hành như sau:
Sau khi định vị được công trình, ta sẽ căn cứ vào bản vẽ thiết kế để xác định các đường tim ngang – dọc của công trình. Kéo dài các đường tim về phía công trình rồi làm mốc. Thông thường mốc tìm thường dùng là cọc sắc hoặc cọc bê tông cốt thép được đổ bê tông móng. Các mốc này sẽ được bảo vệ trong suốt quá trình thi công.
Như vậy, trong bài viết trên đây GreenHN đã cùng bạn đọc tìm hiểu về cách lấy góc vuông cũng như vai trò quan trọng của nó trong xây dựng. Nếu cách lấy góc vuông có sai sót sẽ không chỉ ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ mà còn có thể phạm vào phong thủy nhà đẹp, nên hạng mục này cần được các bác thợ cũng như giám sát công trình – chủ đầu tư thực hiện một cách cẩn thận.
